Χρήστος Φιλιππίδης

Φωτοβολίδες μέχρι το Τέλος του Παλιού Κόσμου

Σπύρου Τρικούπη και Σολωμού, Θεμιστοκλέους και Σουλτάνη, Καλλιδρομίου και Χαριλάου Τρικούπη, Ευελπίδων και Παξών, Παξών και Κερκύρας, Πλατεία Κυψέλης, Φωκίωνος Νέγρη και Σκοπέλου, Φωκίωνος Νέγρη και Ζακύνθου, Αγίας Λαύρας και Χατζηδάκη, Αθηνάς και Βύσσης, Πλατεία Συντάγματος. Για εκείνες κι εκείνους που προσπαθούν μέχρι και σήμερα να κρατήσουν όσο το δυνατόν αποστάσεις από τον κόσμο της διαρκούς διασύνδεσης, ήτοι από τον κόσμο της κινητής τηλεφωνίας, τα σημεία αυτά έφεραν δυνητικά μία ιδιαίτερη σημασία. Φιλοξενούσαν το σχεδόν απόκοσμο θέαμα της σταθερής τηλεφωνικής γραμμής εντός του δημόσιου χώρου. Πρόσφατα, τα καρτοτηλέφωνα που έστεκαν γερασμένα, αλλά ακόμη εν πολλοίς λειτουργικά, σε αυτές τις γωνιές της πόλης αποσύρθηκαν. […]
Η σταδιακή απόσυρση των καρτοτηλεφώνων από τους δημόσιους χώρους σηματοδοτεί, και δη με έναν τρόπο που φέρνει στην επιφάνεια τα επικοινωνιακά παράδοξα της σχιζομητροπολιτικής εμπειρίας, το τέλος μιας εποχής και την εξαφάνιση μιας ολόκληρης σφαίρας δυνατοτήτων για όσες/ους θα επιθυμούσαν για οποιονδήποτε λόγο να οργανώσουν την καθημερινότητά τους (ή έστω κάποια κομμάτια της) μακριά από την ταχύτητα, την αμεσότητα και τη διαρκή διαθεσιμότητα που επιτάσσει η εικοσιτετράωρη δικτύωση ή αλλιώς ο ύστερος καπιταλισμός. Η σταδιακή αυτή απόσυρση σηματοδοτεί εν τέλει και τη σταδιακή εξαφάνιση ενός ιδιαίτερου ανθρωπότυπου, που συμβολίζει μία εποχή προσδεδεμένη στην επικοινωνιακή περατότητα του δυσκίνητου παλιού κόσμου. […]
Μπορεί σήμερα ένα περιθωριακό σχόλιο πάνω σε αυτές τις ελάσσονες χωρικότητες να κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί γραφικό, νοσταλγικό και επιλεκτικά τεχνοφοβικό. Εν τούτοις, αν αντιληφθούμε τη συνεχή δικτύωση, τη διαρκή πληροφοριακή διαμεσολάβηση και την αλγοριθμοποίηση, μέσα από τις οποίες εξαναγκαζόμαστε σήμερα να οργανώσουμε την καθημερινότητά μας, ως τεχνικές περίφραξης της ανθρώπινης επικοινωνίας, ως διαδικασίες συρρίκνωσης της εκφραστικής ποικιλότητας και ως μία βασική προϋπόθεση για τη διάχυση της (ψηφιακής) επιτήρησης και την αποτελεσματικότερη, εν τέλει, «καθοδήγηση των διαγωγών», όπως θα έλεγε ο Michel Foucault, μπορούμε να κατανοήσουμε το τι πραγματικά διακυβεύεται μέσα και από την επίμαχη απόσυρση των καρτοτηλεφώνων. Το είδαμε, δυστυχώς, να εκδηλώνεται με κρυστάλλινο τρόπο κατά τη διάρκεια του πρόσφατου συλλογικού τραύματος που ακούει στο όνομα αστυνομικο-στρατιωτική διαχείριση της πανδημίας. Το βλέπουμε σε μία σειρά από υποθέσεις παρακολουθήσεων και υποκλοπών που συγκροτούν ταχύτατα μία ζοφερή και μη αναστρέψιμη κανονικότητα. Και θα το βλέπουμε εφεξής όλο και πιο συχνά, όλο και πιο έντονα, καθώς η διαρκής δικτύωση, και άρα και οι επιτηρητικές της λειτουργίες, θα συνιστούν πλέον καταστατικό στοιχείο της όποιας κοινωνικής συγκρότησης […].

Κάποτε, σε κάποια ασήμαντη γωνιά αυτής της πόλης, κάποιοι εξεγερμένοι και αρνητές της εποχής θα ανέγραφαν το σύνθημα «ΦΩΤΟΒΟΛΙΔΕΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ». Για χρόνια, το σύνθημα αυτό, που λαμποκοπούσε μέσα στην καταστασιακή του αύρα, εξέφραζε παραδειγματικά την ισχυρή πεποίθηση για μία ριζική τομή μπροστά στην έπαρση του παλιού ξοφλημένου κόσμου. Σήμερα, ίσως και είκοσι χρόνια μετά την αναγραφή του, στη θέα αυτού του συνθήματος που διακρίνεται ακόμα στο χείλος εκείνης της γέφυρας, γεννάται ένα μάλλον αμήχανο συναίσθημα, καθώς θυμάμαι εκείνο τον παλιό κόσμο σαν παιδική χαρά μπροστά στον καινούργιο.

ISBN 978-960-9489-38-6
48 σελ. / 11 Χ 16,5 εκ. / α/μ φωτογραφίες / 6,36 ευρώ